Trước khi tôi rời Uganda, ông cha bạn cho người làm thịt một chú heo con và sẵn dịp cho đám trẻ con trong giáo xứ được ăn một bữa thịt heo mà lâu lắm chúng mới có cơ hội. Trong lúc kéo ghì heo con ra khỏi chuồng, con heo mẹ lồng lộn mãnh liệt trước tiếng gào thét của heo con. Nếu xổng chuồng, tôi chắc chắn con heo mẹ sẽ chạy xông đến húc vào những người đang bu quanh con heo con. Tôi rất ngạc nhiên vì heo là một trong những động vật được liệt kê vào dạng có trí khôn kém, nhưng lòng thương cảm của heo mẹ đối với heo con phải làm tôi suy nghĩ lại về sự thánh thiêng của tương quan giữa các động vật. Trong trường hợp này, lòng thương cảm của một con heo mẹ có thể nói còn hơn cả một số con người. Xem một số chương trình TV Forensic Files, tôi phải lạnh người trước sự dã man và vô cảm của con người đối với con người. Tôi không bao giờ tưởng tượng được những cách thức giết người quá man rợ và tinh vi của con người để phi tan bằng chứng.
Dưới cái nhìn của tâm lý học, con người được định nghĩa là một trong những sinh vật thông minh. Nếu có thông minh mà thiếu lòng thương cảm, thì con người quả là một động vật đáng ghê sợ và cần phải lánh xa trên hành tinh, điển hình là nhóm ISIS (The Islamic State of Iraq and Syria). Bất kể nơi đâu, con người nhân chi sơ tính bản thiện, nhưng con người vẫn luôn có một thú tính. Bởi thế nếu con người không được giáo dục và dạy dỗ cách đàng hoàn có nhân bản thì cái thú tính sẽ ngày càng thay thế cái nhân tính con người. Bạn nghĩ như thế nào khi sống trong một thành phố bị cúp điện tối tăm và không có cảnh sát và an ninh? Một khi không còn gì để sợ, con người bắt đầu bộc lộ thú tính của mình qua những hành vi cướp của, hiếp dâm và giết chóc lẫn nhau.
Hành động quay lưng lại của Chúa Giêsu với người mù trong bài Phúc Âm muốn đưa chúng ta đến một nền văn minh chân thật và vững chắc đầy tính nhân bản. Lòng thương cảm với đồng loại mới chính là nấc thang đưa con người lên đến những giá trị cao thượng khác. Kiến thức chỉ là phương tiện giúp thăng tiến chất lượng cuộc sống con người. Chỉ cần mỗi một con người có lòng thương cảm cho một đồng loại kế bên thì cuộc sống cũng bớt đi đau khổ phần nào. Một xã hội hiện đại là một xã hội có đầy đủ tiện nghi vật chất. Nhưng một xã hội văn minh mới chính là một xã hội có nhiều bệnh viện, viện dưỡng lão, cơ sở bác ái, những dòng tu, những nguyện đường và những trụ sở chăm sóc những người nghèo vô gia cư. Ước gì đôi tai của chúng ta cũng nghe được như Chúa Giêsu: “Giêsu con vua Đavít xin thương xót con.” Đôi tay của chúng ta cũng làm được như Chúa chạm vào nỗi bất hạnh của những mảnh đời lầm thang. Và con tim của chúng ta cũng cảm thông được những đau khổ của những con người neo đơn bất hạnh.